*(Informações e Fotos do Blog Acerto de Contas – link da matéria original – Igreja Católica e família brigam por santuário no interior de Pernambuco – http://acertodecontas.blog.br/atualidades/santuario-no-interior-e-causa-de-briga-juridica-entre-a-igreja-catolica-e-familia-proprietaria-de-imagem/– atualizada em 19 de maio de 2008.)
De oorspronkelijke tekst staat sinds 2014 op een Wordpress domein en is in de linker kolom weergegeven.
@2024 Encontra-se no URL https://interiorinforma.wordpress.com/2014/01/12/santuario-de-santa-quiteria-de-frexeiras-uma-historia-a-se-conhecer/#comments
@2024 Staat het "origineel" op de URL https://interiorinforma.wordpress.com/2014/01/12/santuario-de-santa-quiteria-de-frexeiras-uma-historia-a-se-conhecer/#comments
Het behandelt de geschiedenis en de status quo van het museum ter ere van Santa Quitéria de Frexeiras, in de stad São João, buurgemeente van Garanhuns.
De linkerkolom bevat de originele tekst van André Raboni, die ook de foto's plaatste.
O Santuário fica localizado no município de São João, vizinho de Garanhuns, no Agreste do Estado.
Quando ouvi falar do santuário, que milhares de fiéis peregrinavam todas as semanas para o local, resolvi conhecer melhor o lugar e fiz alguns contatos para conhecer o dono do santuário.
As terras pertencem à família Guilherme da Rocha, há pelo menos 300 anos. Tendo sido vendida em partes ao longo do tempo para outras famílias, atualmente está em propriedade dos Guilherme da Rocha apenas uma parte desse grande lote inicial.
Segundo um dos herdeiros, que tive a oportunidade de conhecer e entrevistar nesse dia, sua família, originariamente “Corrêa da Rocha” (que atualmente é a família “Guilherme da Rocha”, devido a uma promessa feita a São Guilherme), quando veio de Portugal para cá, por volta do ano de 1695, tendo recebido um grande lote de terras em sesmarias na região, trouxe consigo a imagem da santa, e construiu a casa na qual hoje está localizado o santuário.
“Tudo começou quando minha família veio de Portugal tomar posse de terras que foram concedidas pelo governo de Portugal em 1695, já trouxeram os escravos e quando chegaram aqui na região construíram a casa para morar e foram preparando a terra para a cultura de subsistência e quando eles vieram de Portugal trouxeram na bagagem a imagem de Santa Quitéria, essa imagem que está aqui de 44 cm e que era a imagem de devoção da família. Com as frequentes novenas realizadas aqui na casa (a família era muito católica), os escravos começaram essa devoção à Santa Quitéria, os índios também, e os escravos foram espalhando para os escravos de outras propriedades e os donos de outras fazendas, que existia uma santa milagrosa e aí começou a peregrinação; e no final do século XVII, a casa, que foi para abrigar uma família, foi transformada nesse espaço para receber as constantes visitas que vinham montadas em lombo de burro, em carro de boi até a modernidade de hoje em que elas vêm de ônibus, de caminhões pau de arara, vem muita gente a pé.”
Casa em que está
instalada a imagem de Santa Quitéria. Município de
São João
(Foto: André Raboni).
(Foto: André Raboni).
Het Heiligdom ligt in de gemeente São João, grenzend aan Garanhuns, in de Agreste van de staat.
Toen ik hoorde over het heiligdom, dat duizenden gelovigen elke week pelgrimstochten naar de plaats maakten, besloot ik de plaats beter te leren kennen en legde ik enkele contacten om de eigenaar van het heiligdom te leren kennen.
Het land is al minstens 300 jaar eigendom van de familie Guilherme da Rocha. Nadat het in de loop van de tijd in delen aan andere families is verkocht, is slechts een deel van dit grote oorspronkelijke perceel momenteel eigendom van de familie Guilherme da Rocha.
Volgens een van de erfgenamen, die ik die dag heb mogen ontmoeten en interviewen, is zijn familie, oorspronkelijk ‘Corrêa da Rocha’ (momenteel de familie ‘Guilherme da Rocha’, vanwege een belofte aan São Guilherme), Toen ze uit Portugal kwamen, kwamen ze hier rond 1695 aan, nadat ze een groot stuk grond in Sesmarias in de regio hadden gekregen, brachten ze het beeld van de heilige met zich mee en bouwden ze het huis waarin het heiligdom zich vandaag de dag bevindt.
“Het begon allemaal toen mijn familie uit Portugal kwam om land in bezit te nemen dat in 1695 door de Portugese regering was toegekend. Ze brachten slaven mee en toen ze hier in de regio aankwamen, bouwden ze een huis om in te wonen en bereidden ze het land voor op zelfvoorzienende landbouw. en toen ze uit Portugal kwamen en in hun bagage het beeld van Sint Quitéria meebrachten, dit beeld dat hier 44 cm meet en dat het beeld van toewijding van de familie was. Met de frequente noveen die hier in het huis werden gehouden (de familie was erg katholiek), begonnen de slaven deze toewijding aan Santa Quitéria, en ook de Indianen, en de slaven verspreidden deze onder de slaven op andere eigendommen en de eigenaren van andere boerderijen, dat daar was een wonderbaarlijke heilige en toen begon de pelgrimstocht; en aan het einde van de 17e eeuw werd het huis, dat bedoeld was om een gezin te huisvesten, omgevormd tot deze ruimte om de constante bezoekers te ontvangen die op ezels en ossenkarren kwamen rijden, tot in de moderne tijd wanneer ze met de bus komen, met pau de Arara-vrachtwagens, veel mensen komen te voet.”
Um dos proprietários do Santuário de Santa Quitéria de Frexeiras (frexeira é o nome de uma planta da região), na ocasião da entrevista, me disse que não recebe nenhum incentivo para infraestrutura do local, por parte do poder público, e que isso estaria prejudicando seus negócios, reduzindo seus lucros e dificultando o acesso dos fiéis ao santuário, que estariam expostos à violência e à falta de serviços.
Cabeça esculpida em madeira.
Ex-voto. (Foto: André Raboni).
> Een ex voto, is een voorwerp geplaatst bij een altaar of een heiligenbeeld in een bedevaartsoord, een kerk of een ander gewijd oord, als smeekbede en/of dank aan God of een heilige voor een te verkrijgen dan wel verkregen gunst.
Ex votief is een offergave aan aan God.
Een van de eigenaren van het heiligdom Santa Quitéria de Frexeiras (frexeira is de naam van een fabriek in de regio) vertelde me ten tijde van het interview dat hij geen enkele stimulans ontvangt voor de lokale infrastructuur van de overheid, en dat dit hun bedrijven zou schaden, hun winsten zou verminderen en het moeilijk zou maken voor de gelovigen om toegang te krijgen tot het heiligdom, die zouden worden blootgesteld aan geweld en een gebrek aan dienstverlening.
Ao mesmo passo, existe um problema político-religioso sério na região. A família proprietária do santuário não permite a entrada de representantes da Igreja Católica ao local. Então, sabendo disso, fui procurar o Bispo da diocese de Garanhuns Dom Irineu, que me recebeu muito bem nesse dia. Então, entrevistei também o Bispo para saber melhor que danado de história era essa.
O Bispo D. Irineu me explicou que por ser uma propriedade privada, a Igreja não tinha acesso ao santuário, não podendo realizar missas e nenhum tipo de comunhão ou ritual institucional. Apenas uma vez realizou-se uma missa ali no santuário, em 2001. Depois disso o Bispo e a Igreja foram definitivamente proibidos de entrar na propriedade.
“Santa Quitéria das Frexeiras… as informações primeiras que tive é que eram proibidos padres e bispos se apresentarem no santuário porque pertencia a uma família, era uma propriedade privada que trouxe a imagem de Santa Quitéria de Portugal“, disse o Bispo.
Falando sobre sua primeira ida ao santuário, disfarçado, Dom Irineu me falou a primeira impressão que teve:
“eu fui disfarçado, botei um boné na cabeça cheguei lá fiquei olhando pra conhecer. Poxa, tem tanto Peregrino que vai orar, aí eu fui entrando na sala olhando as coisas, uma senhora vendendo imagem de santos, aí a Senhora disse: que alegria! chegou Dom Irineu!
Aí foi quando me abraçou, abriu a porta, acendeu as luzes, trouxe a santa, todas as fotografias para a gente conhecer (…). O santuário é horrível; a imagem, coitadinha, está cheia de correntinhas de ouro pendurada, é uma imagem maltratada.”
Mas, pela foto, vemos que a imagem não parece tão maltratada, mas sim encoberta por correntes de ouro; se isso for “maltratada”, na semântica do Bispo, ela está realmente bastante maltratada.
Escultura em bronze.
No pé da escultura, lê-se: “Armando Sales Brasil –
acidentado no dia
12- 01-70 / vem oferecer a Santa Quitéria das Frexeiras sua estátua em agradecimento por ter ficado completamente restabelecido″
(Foto: André Raboni).
12- 01-70 / vem oferecer a Santa Quitéria das Frexeiras sua estátua em agradecimento por ter ficado completamente restabelecido″
(Foto: André Raboni).
Tegelijkertijd is er een ernstig politiek-religieus probleem in de regio. De familie die eigenaar is van het heiligdom staat niet toe dat vertegenwoordigers van de katholieke kerk het terrein betreden. Dus omdat ik dit wist, ging ik op zoek naar de bisschop van het bisdom Garanhuns, Dom Irineu, die mij die dag heel goed ontving. Dus interviewde ik ook de bisschop om erachter te komen wat voor een geweldig verhaal dit was.
Bisschop Dom Irineu legde mij uit dat de Kerk, omdat het privébezit was, geen toegang had tot het heiligdom en er geen missen kon houden, noch enige vorm van communie of institutioneel ritueel. Slechts één keer werd daar in het heiligdom een mis gehouden, in 2001. Daarna werd de bisschop en de Kerk definitief de toegang tot het terrein ontzegd.
“Santa Quitéria das Frexeiras… de eerste informatie die ik kreeg was dat het priesters en bisschoppen verboden was om in het heiligdom te verschijnen omdat het toebehoorde aan een familie, het was een privébezit dat het beeld van Santa Quitéria uit Portugal bracht”, zei de bisschop.
Sprekend over zijn eerste (incognito) reis naar het heiligdom, vertelde Dom Irineu me de eerste indruk die hij had:
“Ik ging undercover, zette een pet op mijn hoofd, kwam daar aan en keek rond om het te leren kennen. Wauw, er zijn zoveel pelgrims die gaan bidden, dus ik ging de kamer binnen en keek naar de dingen, zag een dame die heiligenbeelden verkocht en zei: wat een vreugde! Dom Irineu is gekomen!
Toen omhelsde zij me, opende de deur, deed het licht aan, bracht de heilige en liet ons alle foto's zien (…). Het heiligdom is verschrikkelijk; het beeld, het arme ding, hangt vol met gouden kettingen, het is een mishandeld beeld.”
Maar op de foto zien we dat het beeld niet zo slecht behandeld lijkt, maar eerder bedekt is met gouden kettingen; als dit ‘mishandeld’ zou zijn, in de semantiek van de bisschop, is het in werkelijk behoorlijk mishandeld.
Segundo o Bispo:
“O dia da padroeira é um dia de bebedeira, briga, confusão, prostituição, peixeira e depois a família briga para dividir o dinheiro que foi arrecadado, e o povo é que foi enganada por um culto particular de uma santa da igreja católica, a igreja tinha durante todo esse tempo o direito de ter interditado esse templo, como teria o bispo de interditar, mas eu nunca vou fazer isso, a gente continua, enfim, tolerando.“
O herdeiro da propriedade, da família Guilherme da Rocha, me disse que, por falta de investimentos do poder público, é obrigado a contratar segurança particular para os dias de festa. Os investimentos solicitados pelos proprietários do santuário, nas palavras do herdeiro:
“Eu acredito que, primeiramente a estrada, os 4 km de acesso que faltam serem complementadas [asfaltadas], as praças, poços artesianos para que os romeiros pudessem pegar água, banheiros seriam de fundamental importância, um trabalho de conscientização com os moradores daqui para que eles pudessem tirar mais proveito do turismo religioso, presença da vigilância sanitária, presença da PM já que eles não vêm aqui, e tem pessoas que se aproveitam dessa peregrinação para vir roubar os romeiros, já que em sua maioria são pessoas idosas que viram alvos fáceis dos ladrões.”
O processo na justiça é bastante complexo. Segundo o Bispo, as outras famílias proprietárias de terras vizinhas ao santuário (três famílias) são a favor de uma intervenção da Igreja, para reorganização do santuário, mas a família Guilherme da Rocha é contra, por serem os donos da localidade do santuário e da imagem. As palavras do Bispo podem explicar melhor que eu este imbróglio.
“Aí vieram três jovens herdeiros da família, são quatro famílias herdeiras, falar comigo para explicar porque não saiu à missa [a segunda missa, um ano depois] então o problema é: essas são três famílias unidas e uma delas não concorda… todos são jovens e eles dizem ‘nós não temos vocação para isso, nossos pais, nossos avós, bisavós, já morreram, eles é que tinham vocação para isso’. E, um deles até me disse: ‘vou confessar um pecado grave da nossa família: nós exploramos a igreja todos esses anos’. Então, eu disse, ‘a posição da Diocese é unicamente negociar, nós não negociamos com vocês famílias se não estiverem todos unidos, eu quero que vocês cheguem a um acordo, não quero ter problemas com vocês, nem com a diocese.’ Aí, diante disso, eles acharam por bem convocar as quatro famílias e os prefeitos de Garanhuns e São João, já que Santa Quitéria pertence a São João, chamei também uma comissão que eu tinha convocado pela diocese para negociar com as famílias, as pessoas do conselho econômico da diocese, e por tanto uma sala cheia de gente, comecei a reunião e passei a palavra para comissão que me representava para negociar com eles, cada um mostrou o seu ponto de vista, um mostrou o seu ponto de vista jurídico, já que era advogado, praticamente quem falava era o advogado, então depois disso eu fiz minha proposta pessoal, como pessoa física, Irineu: enquanto eu tiver pela Diocese, a minha proposta é: se de fato as famílias resolverem passar para nós, sem indenização ou com indenização, eu prometo a construção de um santuário digno de Santa Quitéria das Frexeiras e além disso prometo colocar um padre vinte e quatro horas por dia e uma congregação religiosa onde jovens e irmãs para atender bem os peregrinos e para fazer uma bela estrutura, (…)”
Prosseguindo, o Bispo disse que “não como está sendo feita até agora; agora eu queria que vocês falassem as suas propostas. O prefeito daqui [Garanhuns], Luiz Carlos, disse que falou com o prefeito de São João sobre santa Quitéria e que já estava asfaltada [a estrada entre um e outro município] até a divisa de Garanhuns, e que Garanhuns não tinha compromisso. Porém, Luiz Carlos disse: você faz a metade e a gente faz a outra metade e isso está de pé, eu aceito também as condições que Dom Irineu colocou, não tem sentido o poder público investir em uma propriedade privada… Aí o prefeito de São João disse também a mesma coisa sobre o asfalto e disse também que tinha feito promessa para uma estrutura urbanística de grande porte para transformar Santa Quitéria no centro de peregrinação e turismo religioso. ‘Agora eu fico assim também igual ao bispo, enquanto a família não sair o poder público não pode investir em propriedade privada’… Aí chegou a vez de a família falar, então saiu à quarta família.“
Outra coisa curiosa é que na mesma propriedade, em uma casa em frente à do santuário, existe uma casa-museu com dezenas de esculturas sacras, doadas por fies de todo canto do nordeste e do país. Houve um tempo em que se cobrava ingresso para entrada. No local, existem algumas catracas velhas, já quebradas, semelhantes às catracas de circo. Abaixo, publico com exclusividade para o leitor do Acerto de Contas, fotos dessas esculturas, tiradas quando estive lá.
Imagem de Santa Quitéria de Frexeiras.
(Foto: André Raboni).
Volgens de bisschop:
“De dag van de patroonheilige is een dag van drinken, vechten, verwarring, prostitutie, vishandel en dan vecht de familie om het ingezamelde geld te verdelen, en het zijn de mensen die zijn misleid door een privécultus van een heilige van de katholieke kerk. De kerk had al die tijd het recht om deze tempel te sluiten, wat de bisschop had moeten doen. Maar dat zal ik nooit doen, kortom, we blijven het tolereren.”
De erfgenaam van het landgoed, uit de familie Guilherme da Rocha, vertelde me dat hij, vanwege een gebrek aan investeringen van de overheid, gedwongen is particuliere beveiliging in te huren voor de feestdagen. De investeringen die worden verlangd door de eigenaren van het heiligdom, in de woorden van de erfgenaam:
“Ik vind dat in de eerste plaats de 4 km lange toegangsweg moet worden bestraat, net als de pleinen. Putten waar pelgrims water kunnen krijgen en toiletten zijn ook van fundamenteel belang. De huidige bewoners moeten bewust gemaakt worden dat zij meer profijt kunnen hebben van het religieus toerisme, er moet gezondheidstoezicht zijn en er moet politie aanwezig zijn, vanwege personen die van de pelgrims profiteren door ze te beroven. Vooral bejaarden vormen een gemakkelijk doelwit voor de dieven.
De rechtsgang is behoorlijk complex. Volgens de bisschop zijn de andere families die land bezitten dat grenst aan het heiligdom (drie families) voorstander van tussenkomst van de Kerk om het heiligdom te reorganiseren, maar de familie Guilherme da Rocha is daartegen, aangezien zij de eigenaren van het plek van heiligdom en van het beeld zijn. De woorden van de bisschop kunnen deze verwarring beter verklaren dan ik.
“Er kwamen drie jonge erfgenamen van de familie, er zijn vier erfgenamen, om met mij te praten en uit te leggen waarom ze niet naar de mis gingen [de tweede mis, een jaar later]. Het probleem is: deze drie families zijn het eens maar de vierde is tegen... het zijn allemaal jonge mensen en ze zeggen 'Wij hebben hier geen roeping voor. Onze ouders, onze grootouders, overgrootouders zijn al overleden, zij waren degenen die er een roeping voor hadden'. Eén van hen zei zelfs tegen mij: 'Ik ga een ernstige zonde in onze familie belijden: we hebben al die jaren geprofiteerd van de kerk'.
Dus ik zei: 'Het standpunt van het bisdom is uitsluitend om te onderhandelen. We zullen niet met jullie families onderhandelen als jullie niet allemaal eensgezind zijn. Ik wil dat jullie tot overeenstemming komen, ik wil geen problemen met jullie hebben, en nog minder met het bisdom."
Met het oog hierop dachten ze dat het goed zou zijn om de vier families en de burgemeesters van Garanhuns en São João bijeen te roepen, aangezien Santa Quitéria tot São João behoort. Ik heb ook een commissie uitgenodigd die die ik via het bisdom had samengesteld, om te onderhandelen met gezinnen, bestaande uit mensen van de economische raad van het bisdom. Er was dus een zaal vol mensen. Ik opende de bijeenkomst en gaf het woord aan de commissie die mij vertegenwoordigde om met hen te onderhandelen. Ieder toonde zijn standpunt, één toonde zijn juridische kijk op de zaak, omdat hij advocaat was. In werkelijkheid was die advocaat het meest aan het woord. Daarna deed ik mijn persoonlijke voorstel, als individu Irineu: zolang ik het bisdom heb, is mijn voorstel: als de families inderdaad het heiligdom aan ons overdragen, zonder compensatie of met compensatie, beloof ik een heiligdom te bouwen dat Santa Quitéria das Frexeiras waardig is en daarnaast beloof ik vierentwintig uur per dag een priester te stationeren en een religieuze congregatie waar jongeren en zusters de pelgrims goed kunnen helpen en om de en een prachtige structuur te creëren, (…) ”
Vervolgens zei de bisschop dat “niet zoals het tot nu toe wordt gedaan; Nu wil ik graag dat u over uw voorstellen praat. De burgemeester hier [Garanhuns], Luiz Carlos, zei dat hij met de burgemeester van São João had gesproken over Santa Quitéria en dat [de weg tussen de gemeentes al geasfalteerd was tot aan de grens van Garanhuns, en dat Garanhuns geen verplichting voelde om meer te doen. Luiz Carlos zei echter: jij doet de helft en wij doen de andere helft en dat blijft zo, ik accepteer ook de voorwaarden die Dom Irineu stelde, het heeft geen zin dat de overheid in privé-eigendom investeert... Vervolgens zei de burgemeester van São João hetzelfde over het asfalt en zei ook dat hij een belofte had gedaan voor een grote stedelijke structuur om Santa Quitéria om te vormen tot een centrum voor pelgrims- en religieus toerisme. ‘Nu ben ik net als de bisschop: totdat het gezin vertrekt, kan de overheid niet investeren in privébezit’… Toen was het de beurt aan de gezinnnen om een uitspraak te doen, dus ging het vierde gezin weg.’
Een ander merkwaardig ding is dat er op hetzelfde terrein, in een huis tegenover het heiligdom, een huismuseum is met tientallen heilige sculpturen, geschonken door gelovigen uit het hele noordoosten en het land. Er was een tijd dat er entreegelden moesten worden betaald. Er zijn enkele oude tourniquets op de locatie, al kapot, vergelijkbaar met circustourniquets.
Redação Blog Interior Informa
*(Informações e Fotos do Blog Acerto de Contas – link da matéria original – Igreja Católica e família brigam por santuário no interior de Pernambuco – http://acertodecontas.blog.br/atualidades/santuario-no-interior-e-causa-de-briga-juridica-entre-a-igreja-catolica-e-familia-proprietaria-de-imagem/– atualizada em 19 de maio de 2008.)